Jurij German. «Mi responsas pri ĉio». Ĉapitro 9.2, komenco

[yury_finkel]

Eskulapidoj

Matene, tuj post kiam finiĝis la kvinminuta konsiliĝo, en la kabineton de la ĉefkuracisto, peze frapante per siaj ledfeltaj botoj, eniris Zolotuĥin en profesora kitelo, ne kuniĝanta sur lia potenca brusto. Li estis iomete konfuzita pro sia neatendita apero.

— El Granda Gridnevo mi al vi survoje pretere venis, — diris li, kvazaŭ pardonpetante. — Ĉu per teo vi min regalos? La vojo estis malfacila, glatiso, necesis ĉenojn sur la pneŭmatikojn surmeti.

Kaj, fiksrigardinte al Ustimenko, interesiĝis:

— Kial vi maldikiĝas, Atanazijeviĉ?

La teon Zinovio Simonoviĉ mallaŭdis — malforta, — kaj eltrinkinte du glasojn, ekhastis al la konstruejo de la eksa domo de la Departemento pri grenprovizado.

— Ĉu de la eksa? — ĝojigite redemandis Ustimenko. — Do, ĝi estas nia nun? Ĉu vi sukcesis?

Zolotuĥin silentis, nur forte enspiris cigaredan fumon. Sed lia peza elhakita vizaĝo esprimis kontenton, kaj Vladimiro Atanazijeviĉ pensis, ke tiajn lacajn, sed kaŝe kontentajn vizaĝojn li vidis en la floto dum la milita tempo, kiam revenadis, ekzemple, leĝera ŝipo post brave plenumita ataka operaco kaj la ŝipestro lerte saltadis sur la marponton, ankoraŭ nenion dirante, sed per tuta sia aspekto esprimante sukceson kaj venkon.

— Nur la diablo scias, por kio mi vin frekventas, — demetante en la vestiblo la kitelon, perplekse diris Zolotuĥin. — Jam eĉ tiaj saĝuloj aperis, ke min priridas, tamen mi fajfas. Ni veturis dum la nokto, kaj mi ĉiam pri vi pensis...

— Kion nome?

— Tion nome, ke jen kie vi sur mi sidas kun via malsanulejo!

Kaj per la eĝo de la manplato li firme frapis sin al la potenca nuko — glate, soldate razita. Poste li interesiĝis:

— Kiel fartas Puzirjov?

— Hodiaŭ Nikolao Eŭgenjeviĉ operacios lin, — diris Ustimenko. — Alvorte, pri Bogoslovskij. Li telefonon ne havas, kaj sub li estas bierejo — tie ĝi estas. Mi pensas, ke al Bogoslovskij telefono estas multe pli necesa, ol al la estro de la bierejo.

— Sed mi pensas, kamarado ĉefkuracisto, ke vi tute sur min rajde eksidis. Eksidis kaj pelas, kaj per la kalkanumoj spronas, kaj al mi de vi estas nenia saviĝo. — Kaj neatendite li konkludis: — Al Losoj telefonu pri la telefono, per mia nomo. Alie mi forgesos. Ĉu klaras?

Ili eliris triope — post Zinovio Simonoviĉ, knabe glitante sur glacio, sekvis Vagarŝako en sia tro mallonga palteto, malantaŭe lamis Ustimenko. La suno brilis hele, sed varmigis malmulte, printempaj degelgutoj apenaŭ tintis antaŭ bonvetera tago, tamen varmo kaj printempo estis alirantaj kun gaja neevitebleco, forte kaj nereteneble, tiel ke eĉ Zolotuĥin subite haltis kaj diris, returniĝinte al Ustimenko:

— Vi ridetu, doktoro! Aŭ vi havas iajn malagrablaĵojn? Tiam vi rakontu — ni helpos. Por kio morniĝi antaŭ printempo?

Ustimenko ree ne respondis: fakte, li eĉ ne morniĝis, simple iel laciĝis iomete pro ĉiuj peripetioj en sia vivo kaj jam tro amare eksentis sin hodiaŭ matene soleca. Ja antaŭe estis Natalia, eblis, forirante por tuta tago disde la malŝatata familia vivo, interŝanĝi kun la filino iajn vortojn...

— Aŭdis mi — al kirurgo estas malpermesite ĝibetiĝi. Ĉu tio estas vero? Kvazaŭ dum operacio vi, doktoroj, devas nepre rekte stari. Ĉu tiel?

— Nu, tiel...

— Tiam staru rekte, — ĉu ordonis, ĉu konsilis Zinovio Simonoviĉ kaj, trairinte ankoraŭ kelkajn paŝojn, haltis, larĝe disstariginte la piedojn, kontraŭ la impona konstruaĵo de la eksa Departemento pri grenrezervado. Li ĉirkaŭrigardis la etaĝojn, kornicojn, pordajn embrazurojn, poste demandis kun kaŝita subrido: — Kiaj estos opinioj?

— Ja ne tro simplaj, — apogiĝinte per la bastono sur glacikovriĝintaj brikoj, diris Ustimenko. — Se fari, tiam fari plene!

— Al kio vi kondukas? — kun timema noto en la voĉo diris Zolotuĥin. — Vi, doktoro, mi vin konvinke petas, ne premu mian gorĝon per viaj postuloj. Ni donis al vi por la infana kirurgio tielan domegon, sed li tuj minacas — se fari, tiam fari plene.

— Ĝuste — se fari, tiam fari plene, — klininte la kapon kiel kolera bovo kaj obstine brilante per la okuloj, respondis Vladimiro Atanazijeviĉ. — Fari ne tiel, kiel estis antaŭe farate, kaj ne tiel, kiel hodiaŭ, kaj ne kun kalkulo por morgaŭ, sed nur direktante al postmorgaŭ...

— Prave! — diris Vagarŝako.

— Sunumejoj ne estos, — indiferente tranĉis Zolotuĥin.

— Ja ne en sunumejoj estas la afero, — sen ajna ĝentileco forsvingis Ustimenko. — La afero estas en tio, ke per niaj normoj ni rigardas malantaŭen. Konstruo de domo kun kalkulo por la morgaŭa tago jam ne kontentigas la hodiaŭan. Kalkulo por postmorgaŭ — eĉ tiu apenaŭ kontentigos. Progreso en scienco estas tiom grandioza, Zinovio Simonoviĉ, ke ni ne povas ne konsideri, ekzemple, kibernetikajn maŝinojn, kiuj nepre eniros — vi rememoru tiam miajn vortojn, — eniros en medicinon post ioma kvanto da jaroj kiel nepra elemento...

— Do, kibernetikaj maŝinoj por vi eknecesis, — kapjesis Zolotuĥin kaj fleksis unu fingron sur la maldekstra mano. — Kreditoj, ĉio cetera.

Lia vizaĝo estis tremanta pro interna, apenaŭ retenata bonanima rido, sed ju pli longe li aŭskultis Ustimenkon, des pli serioza kaj eĉ malgaja iĝadis rigardo de liaj malgrandaj okuloj sub la pendantaj palpebroj.

— Infana malsanulejo — mi parolas, certe, ne nur pri infana kirurgio, — daŭrigis Vladimiro Atanazijeviĉ per egala voĉo, kvazaŭ prelegante, sed tute ne konversaciante kun estro, — bona, vera, aŭtentika malsanulejo devas konsisti el kvar domoj.

— Ĉu tiele? — jam sen rideto demandis Zolotuĥin.

— Ekzakte tiel. La unua — kuraca, kun unuaklasa polikliniko. En tiu polikliniko estos farata ĉio tio, kion eblas fari ambulatorie en tia domo. Tia malsanulejo devas esti kalkulita al kvincent homoj, duono — por kirurgio, alia duono — por terapio.

— Neniaj blankaj kiteloj, — per laringa voĉo enmiksiĝis Vagarŝako. — Flegistinoj en gajaj roboj, floroj sur la roboj, bukedoj...

— Silentu, Vagarŝaketo, — petis Ustimenko. — Plue: la dua domo estas gastejo por alveturantaj el la regiono aŭ el aliaj urboj gepatroj, kiuj alveturis kun malsanaj infanoj, ili loĝu ĉi tie, dum iras la afero, ili ne turmentiĝu, luante angulojn kaj ĉambrojn ĉe civitanoj, kiuj prenas pro tio po tricent rubloj por monato. La gastejo estas pagata, modesta, sed oportuna. Cetere, alveturantaj kun infanoj parencoj — patrinoj, onklinoj, viglaj avinoj — povas labori en nia malsanulejo, sed, certe, ne tie, kie kuŝas iliaj infanoj. Ĉu tio por ni ne estas profita?

Zolotuĥin nur ĵetis rigardon al Ustimenko, sed nenion respondis.

Kaj tiu daŭrigis, turnante sin plie al la domo de la grenproviza departemento, ol al Zinovio Simonoviĉ:

— La tria domo — la plej malproksima de tuta tiu ĉi mastrumaĵo — estas sur la bordo de Unĉo, en arbaro: ĝi estas sanatorio de nia malsanulejo. Tie estos tiuj infanoj, kiuj ne bezonas aktivan esploradon, kiuj praktite estas elkuracitaj, sed al kiuj ni donas fizikoterapion, al kiuj estas preskribita kuraca gimnastiko, nu, kaj eble ankoraŭ iaj aldonaj faroj kaj refaroj. Proporcio de kuracistoj estas tia: en la sanatorio — unu por cent kvindek malsanuloj, en la malsanulejo — unu por kvin malsanuloj.

— Nu, do ĉio ĉi estas malgrandaj bagateloj, — kun suspiro diris Zolotuĥin, — tion ni morgaŭ faros. Kaj ankoraŭ kio?

— Ankoraŭ unu, — turnante sin al Zinovio Simonoviĉ, diris Ustimenko, — loĝa domo por la personaro, kune kun kinejo, sportejo, kun ĉio, kio kontentigas bezonojn de kultura homo. Tiam ni absolute finos foriradon de la kadroj, tiam ni ĉiam trovos ĉi tie, apude, necesan doktoron, se io okazos, tiam...

— Fino, — diris Zolotuĥin, — ĉio estas komprenita. Vi estas bravaj, vi vere praktike aliris al la demando. Estis interese aŭskulti vin. Bele vi, Atanazijeviĉ, rakontis. Tamen dume devos vi kontentiĝi per unu domo. Kiel ni en raportoj kutimas esprimi — por la hodiaŭa tago. Tial vi, karaj kamaradoj, disponu tion, kion vi havas. Kaj poste... kun tempo...

Li malgaje subridis kaj metis la potencan polmon sur la kubuton de Vagarŝako.

— Doktoro Sainjan? Ĉu tiel? Jen doktoro Sainjan tian malsanulejon jam eble efektivigos. Vi, kamarado Ustimenko, eble, ĝin vidos, kaj mi — apenaŭ. Sed Saĉjo mia, tute eble, siajn nepojn tien venigos. Kun tio — estu sanaj!

Kapadiaŭinte, li ekiris sur pado inter amasoj de nigriĝinta, poroza neĝo kaj, returniĝinte, kriis el malproksime:

— Kaj la sanatorion vi bele elpensis. Ĉu vi mem aŭ iu saĝa instruis?

— Ni mem! — sonore respondis Vagarŝako.

Kaj subite, ĵetiĝinte de sur la loko, ekkuris atingi Zolotuĥin-on. Tiu, kun ioma eĉ timo, strabis al la paliĝinta pro ekscitiĝo vizaĝo de Vagarŝako kaj demandis:

— Ĉu ankoraŭ iu ideo venis?

— Venis! — rapide diris Sainjan. — Ja la kaptitajn germanojn oni liberigas? Liberigas! Kaj tie estas kaj subtegmenta bazaro, kaj ankoraŭ domoj, kaj...

— Atendu! — petis Zolotuĥin. — Silentu iom.

Kaj, svinginte la manon, li ekhastis al la aŭtomobilo, dirante dum irado:

— Ĉi tie pensi necesas, ĉi tie konsiliĝi necesas. Aĥ, rabistoj, aĥ, bravuloj! Ni pensos, ni pensos...

— Tion vi bone elpensis, Vagarŝako, — eĉ fajfetis Ustimenko, kiam Sainjan rakontis al li, por kio li ĵetiĝis atingi Zolotuĥin-on. — Bonega ideo. Se iu nin ne antaŭis. Kaj plej grave estas, ke tie eblas libere konstrui en sia maniero. Ĉu vere estis tia subita inspiro?

— Simple mi forgesis, — mallaŭte respondis Sainjan. — Tion Luba elpensis. Ŝi foje vekis min nokte. Aŭskultu, diras, Vagarŝako, dum neniu sian manegon sur tiun ĉi kvartalon metis — agu. Ŝi ja ĉiam havas iajn kombinaĵojn...

Kaj ekridis, kontenta.

Poste li rememorigis:

— Hodiaŭ ni aranĝas festenon, ĉu vi venos?

— Kaj Ŝĉukin?

— Li konsentis, kaj eĉ kun plezuro.

— Pri kio li parolos?

— Li diris: nenion gravan, mi rakontos ĉiajn bagatelojn...

Apenaŭ Ustimenko revenis en sian kabineton, venis Bogoslovskij, snufante per cigaredo, kun solena mieno, tre memkontenta. En la okuloj de Nikolao Eŭgenjeviĉ, malgraŭ la grava vizaĝesprimo, estis saltantaj tute malsolidaj diabletoj, kio ĉiam signifis ian sukcesan kombinaĵon.

— Teon, Matejevna! — petis li en la nefermitan pordon.

— Kial vi hodiaŭ estas kvazaŭ festa? — interesiĝis Ustimenko.

— Mi rajtas.

— Ĉu arokon aplikis?

— Kaj kian! Dum plenumado de ĉi ago mi mem ŝvitis — pensis: ne okazu peko. Sed rezultis, ke mi vere estas nevenkulo. En tiu senco, ke neniu povas min venki. Nu kaj ankaŭ mi estas rabisto sur landvojo. Tio estis al mi ĵus dirita.

— Mi ne komprenas, — ridetante pro la grava mieno de Bogoslovskij, tiel ne karaktera por li, diris Ustimenko. — Klarigu.

— Kaj mi klarigos. Sed mi komencos de la venko. Hodiaŭ, esprimante per la lingvaĵo de provizistoj, al ni estos liverita cemento por la infana kirurgio. Duoble pli multe, ol Sainjan bezonas. Ankoraŭ por la tuboj al ni restos.

Matejevna alportis teon, Bogoslovskij, pro granda sekreteco de sia informo, petis ŝin senprokraste foriri.

— Mi miajn metodojn al neniu intencas malkovri, — klarigis li al Ustimenko la kaŭzon de la forpelo de la maljunulino. — Kio estas sekreto, tio estas sekreto.

Matene estis alveturigita sur ambulanco el la cementa fabriko iu kamarado Jaŝkin, kiu pro la malfacila tago — lundo — matene, laŭ lia persona deklaro, «dufoje refreŝiĝis postebrie — unue per biero, kaj poste per vodko». Rezulte tiu Jaŝkin, vane ektiminte falantan trabon, saltis el alto je sep metroj sur ŝotron de sur la skafaldo, kie li laboris. Se li restus sur la skafaldo, la trabo lin ne tuŝus, traflugus pretere, ĝuste al kio, laŭ asertoj, oni kalkulis. Sed ĉi tiel la trabo atingis Jaŝkin-on kaj frakasis al li la kruron. Bogoslovskij kuŝigis Jaŝkin-on por etendado, faris al li transfuzon, ĝenerale, «kondiĉigis». Tiam, certe, alflugas la direktoro, ne tro saĝa, evidente — timigita ĝis tremo de ĉiuj ekstremaĵoj. Tio ja estas komprenebla — «laborprotekto, kie vi estas?»

— Nu? — ankoraŭ ne komprenante, al kio kondukas Bogoslovskij, sed jam divenante, ke estis plenumita ruza kombinaĵo, hastigis Ustimenko.

Nikolao Eŭgenjeviĉ respondis enigme:

— Iu preposto, amiko de la patro, ŝatis fanfaroni: «Melkis mi por vi, patro Eŭgeno, grandan aferon per streĉo de mia dorso». Ankaŭ ĉi tie: mi melkis!

— Kiun vi melkis do?

— La direktoron. Ne per tiu fino al li estas la nazo alkudrita, ke li pensu, sed per tiu, ke li timiĝu. Li estas timema kaj neniel energia. Per la mensa rigardo li vidas nur unu bildon — kiel oni lin metas en malliberejon pro sabota rilato al la problemo de laborprotekto. Kaj mi tielan vivan bildon ne negis.

— Por kio tiel kruele?

— Ja por tio, kara mia Vladimiro Atanazijeviĉ, ke tiu ĉi hunda filo direktoro — se vin ne trafis maljunula sklerozo, tiam vi rememoros — al ni plene rifuzadis pri cemento. Kaj ne nur al ni, sed ankaŭ al Zolotuĥin.

— Ĉu li al vi persone liveris?

Per la grandega manego Bogoslovskij elprenis el la poŝo de la kitelo paperon kaj malfaldis ĝin antaŭ Ustimenko.

— Legu, se vi pri legoscio estis instruita!

En speciale gajaj minutoj de la vivo Nikolao Eŭgenjeviĉ nepre transiradis al tiela lingvaĵo. En gajaj aŭ galaj.

Ustimenko legis kaj ne kredis al la okuloj: okdek tunoj. Sur formularo, en kategoriaj esprimoj kaj kun vosta kaj korna subskribo.

— Do kiel vi tion sukcesis! — ekkriis li. — Ja tio estas neebla rezulto. Li al mi eĉ unu tunon ne donis, kun tuta decidemo deklaris — mi nenion disponas persone, vi povas min eĉ tranĉmurdi.

— Devas li, kiel korvo, scii nur sian «grak!» — subridis Bogoslovskij. — Diris mi al la direktoro, ke bezonas mi ne gipson por kuracado de la Jaŝkin-a traŭmato, sed laŭ nova sistemo — cementon. «Kiom?» — li demandas. Mi, rigardante en liajn kurantajn okulojn, sentime elmetis — cent, mi diras, patro-bonfaranto, tunojn. Li al mi respondas en tiu senco, ke ĉi tie estas malinda koruptaĵo. Tute la direktoro perdis sinregadon kaj ĉiel min insultis. Kaj por mi estas egale — ja ne por mi mem? Ĉi tie ofendiĝi ne konvenas, mi toleris ĉion ĉi humile, ĉar komprenis — li ĝemos, sed liveros. Certe, mi elaŭskultis ankaŭ rabiston sur landvojo, sed kun tempo tiu korvo en sia insulta energio malvarmiĝis kaj pri okdek tunoj skribis. Kaj mi al li diris kun humileco, ke li estas nia bonfaranto kaj patro, kaj ni estas liaj infanoj, ĝenerale mi tian kapran kanton aranĝis, ke eĉ mem ne eltenis, malĝustatempe ekridis...

— Ho, Nikolao Eŭgenjeviĉ, — ĝojante pri la ridindaj artifikoj de sia instruisto, diris Ustimenko, — oni iam nin batos pro tio...

— Mi mem ilin batos, — promesis Bogoslovskij, ekstarante. — Mi ilin tiel fortpotence batos, timemajn kanajlojn, ke ili longe sin gratados. Jen kia troviĝis — li min batos...

Kaj promesis jam el la pordo:

— Necesas elveturigi senprokraste. Dum la afero estas varmega, alie li ŝanĝos sian decidon kaj nuligos sian ordonon. La ĉefan mi faris — mia flugo estas falka, kaj vi, pasero, ne malrapidu! Cetere, Vagarŝako okupiĝu, tempas al li ankaŭ tiujn aferojn lerni, ja li ĉiam malantaŭ niaj dorsoj sian sciencon kreas...

— Ne, Vagarŝako pri tiuj aferoj neniam okupiĝos, — firme respondis Ustimenko.

— Kial do?

— Tial, ke lia tempo por mi valoras pli ol ajna cemento.

Bogoslovskij eĉ ofendiĝis, sed por nelonge, Ustimenko klarigis:

— Vi iru en la dissekcejon, rigardu, kion li kun Hebeisen sorĉas.

— Ĉu la knabo strebas iĝi Pirogov?

— Cetere, vi antaŭnelonge mem diris al mi pri senlima amplekso de lia talento. Kaj eĉ pri tio, ke li estas «entute diablo scias kio!», kaj tio en via lingvaĵo, laŭ mi, estas laŭdo...

Bogoslovskij, jam cedante, iomete kontraŭdiris:

— Tamen la administra agado...

Li rigardis en la obstinan, klinitan vizaĝon de sia ĉefkuracisto, svingis la manon, kuntiris la brovojn, ĵetis rigardon al la mura horloĝo kaj diris incitite:

— Mi iros operacii Puzirjov-on.

— Kun kiu?

— Neĉitajlo tie estas kaj Vagarŝako. Mi pensas, la afero estas malbona.

Li ĉiam koleradis, kiam ne atendis bonon de siaj manoj. Kaj eĉ pli koleradis, se necesis korekti pekojn de siaj tro singardaj kolegoj. Kolegoj, kiuj foriradis de responso. Tiam kolera angoro aperadis en liaj maljunaj okuloj, kaj al demandoj li nur incitite svingadis la manon kaj silentis kun mallongaj suspiroj.

Akompaninte Bogoslovskij-on, Vladimiro Atanazijeviĉ sidis iom, koncentrante pensojn, ferminte la okulojn, poste fiksaŭskultis. Pretere oni ekrulis sur ĉareto tagmanĝon el la porciejo, la unuan pladon — li rigardis en la hodiaŭan menuon — supon fungan. La duan ĉaron li same tralasis, eliris nur al interkapto de la tria. Tiel li ĉiam prenadis provaĵon — ne el la kaldrono: el tie oni scipovis porti konforme, tiujn artifikojn li sciis jam laŭ la milito. Sed ĉi tie estis vera, aŭtentika provaĵo.

Brankardistino Anjo, rimarkinte sur sia itinero la altan, apogiĝantan sur la bastono ĉefkuraciston, bremsis, ridetis, eklumis.

— Ĉu provaĵon? — sonore demandis ŝi.

Ustimenko kapjesis, prenis teleron, forportis al si. Kaj manĝis tutan — tio estis ĝena, sed ja nenie, krom en la malsanulejo, oni lin nutradis. Li havis nenian sian hejmon. Tamen, tutegale neniu ĝismanĝus post li. «Diablo prenu, kiel tio estas stulta, — pensis li, — nu kial, kial, pro kio oni nin ĉi tie ne nutras? Kiu Eŭgeĉjeto tion elpensis? Kio bona estas en tio, ke deĵoranta kuracisto devas manĝi sekan manĝaĵon dum diurno?»

Ekfuminte (li komencis multe fumi en la lasta tempo), Ustimenko telefonis al Losoj «rilate de transportilo» — tiel li, por sia miro, mem esprimiĝis, jen akiristo!

Eksciinte, ke necesas veturigi cementon, Losoj treege miris kaj indignis. Tial li devis rakonti al Andreo Ivanoviĉ la tutan veron kun ĉiuj detaloj.

— Nu, popolo! — miregis Losoj. — Jen skalo! Por unu kruro okdek tunojn. Sed ĉu ne ok? Vi min ne trompas?

— Eĉ ok sur la planko ne kuŝaĉas...

Surmetinte la parolilon, Ustimenko ree fiksaŭskultis. Kaj ree eliris por interkapto de ĉareto kun supo. Tio estis lia metodo, de li elpensita kaj ellaborita ĝis detaloj: ne lasi la kuirejon en kvieto ĝis la fino de tagmanĝo, aŭ vespermanĝo, aŭ matenmanĝo. Por ke tie oni ne trankviliĝu sur la atingoj, sur tio, ke la ĉefkuracisto jam prenis provaĵon. Per pura kulero li glutis el la telero kaj diris al la sonorvoĉa brankardistino:

— Malvarma ja estas la supo. Al via edzo vi tian ne donos! Rulu reen.

— Sed ja la malsanuloj...

— La malsanuloj atendos iomete, tamen ricevos varmegan supon. Kaj hodiaŭ, kaj morgaŭ, kaj postmorgaŭ.

Li ne ŝercis. Liaj okuloj estis koleraj.

— Li sidas trans sia pordo, kiel tigro en embusko, — plendis Anjo en la porciejo, ĉe la severa Mitjaŝin, por sia malfeliĉo.

— Mi al vi, knabino, tian tigron montros, — milde promesis li, — ke ĉiuj plumoj el vi flugos.

Anjo sonore sciigis, ke ŝi ne intencas ĉi tie suferi, trovos por si lokon ne malpli bonan, ĉi tie estas nur sola senespera turmentado...

— Ĉu sur la tero — la lokon? — interesiĝis Mitjaŝin.

— Sed kie ja?

— Do mi vin, karulino, trovos. Ĉu ĉe la riveristoj, ĉu ĉe la fervojistoj. Kaj estos por vi, kara mia, tia neaŭdite flava vivo kreita en la socia linio kaj en la sindikata, tia seninterrompa koŝmaro kaj nehoma teruro, ke vi al ni reen sur fleksitaj kruroj alkuros kaj al la piedoj falos — pardonu mian fiecon kaj mian impertinentecon al tia homo, kiel Vladimiro Atanazijeviĉ. Ĉu vi komprenis?

La brankardistino aŭskultis, aŭskultis kaj subite ekploregis, trapikita de la morna elokvento de la ĉiam silentema Mitjaŝin. La maljuna Matejevna, kiel ĉiam severe kaj edife, konsilis:

— Al li nun necesas anime rilati. Vi, stultulino, ne scias, sed ni scias: lin la edzino forlasis, kun la infano de li forveturis, fiulino, pardonu la malbonan vorton, kamarado Mitĵaŝin.

Mitĵaŝin grumblis:

— Vane, Matejevna, vi klaĉas!

— Pro klaĉoj min neniu kaj neniam povas riproĉi, — firme diris la maljunulino, — mi tian fiaĵon neniam en la vivo faris, sed pri la malfeliĉo de Vladimiro Atanazijeviĉ tiu ĉi koketulino devas scii...

Al la «koketulino» ektremis la lipoj, tiel ŝi ekkompatis la «tigron en embusko». Sed ŝi, por ordo, dentomontris:

— Kaj mi al tio ne rilatas, ke lia edzino fuĝis. Li sur mi sian ĉagrenon ne kompensu.

— Ĉu vi maldungiĝos? — subite per ne sia, virkoka voĉo interesiĝis Mitjaŝin. — Ĉu prepari dokumentojn?

En la porciejon per lacaj paŝoj eniris Nora, ŝia kitelo akre kaj vipe odoris je la operaciejo — je narkozo, eksidis, plendis:

— Pro tiaj bildoj vivi estas simple neeble.

— Kaj kiaj tiaj specialaj bildoj? — interesiĝis Mitjaŝin, kiu ne ŝatis lamentajn parolojn en laboro. «Malsanulejo estas malsanulejo, — asertadis li, — en ĝi, kiel en milito, okazas, ke oni mortas». — Kaj kion signifas — ne eblas vivi? — subite koleriĝis la helpkuracisto. — Al tiu ĉi, vidu, same ne eblas, ĉar al ŝi la voston la ĉefo premis...

Kaj, verŝinte por si bolakvon el la bolkruĉo, Mitjaŝin elprenis el la poŝo papersaketon, el tie — sukeron en pecoj kaj, ĵetinte unu pecon sub la vangon, forte glutis. En tiu momento Nora ekploris.

— Ja kial vi? — miregis li. — Kia malfeliĉo okazis?

Sed ŝi nenion respondis, nur ploris — Nora, kiun dum la militaj jaroj la severa Mitjaŝin eĉ unu fojon ne vidis ne nur ploranta, sed eĉ malgaja. Ŝi ploris kaj kolere ripetadis:

— Ne eblas, ne eblas, ne eblas...

— Sed kio ne eblas ja? Kio?

— Ja tio, ke tiu Puzirjov, la heroo, kiu... Ĉio trakreskis, la hepato estas lezita, ĉio, ĉio. Kaj Nikolao Eŭgenjeviĉ... ne eltenis, — jam ploregante, parolis Nora, — kun tuta sia memregado ne eltenis. «Se, — li diris, — se oni ne prokrastadus, se ne forpeladus lin, tute ankoraŭ li povus vivi kaj vivi, sed nun...» Kaj sakris, kiam ekiris lavi sin...

— Ĉu kudrofermis? — morne interesiĝis Mitjaŝin.

Nora kapjesis.

— Nu kaj fino, — diris la helpkuracisto. — Nun, Nonjo, estas fino. Sed poste ni, mi al vi donas partian ĵuron, tion neniam allasos. Kaj eĉ nia kulpo en tio ne estas. Pri tio kamarado Stepanov respondu antaŭ la konscienco pro sia malpura ordono. Kiel li tion povis elpensi — aliurbanojn por hospitala kuracado ne akcepti, kiel li povis tian ordonon subskribi...

Li sulkiĝis, kvazaŭ pro subita dentodoloro, eliris en la koridoron, revenis kaj demandis:

— Vi al mi respondu, kiel tiaj pedikoj en nian partion enrampas? Jen iros li, tiu Eŭgeno Rodionoviĉ, sur la placo Puzirjov, kaj kio? Ĉu trairos li tiun placon? Ĉu la piedoj lin transportos?

Satplorinte, foriris ankaŭ Nora, kaj Matejevna diris al plu ploretanta Anjo per sia maljunulina, sed firma voĉo:

— Kaj vi, knabino, ofendiĝas! Ĉu vi scias, kia estas ilia laboro, de doktoroj? Mi en la medicina afero dum preskaŭ duonjarcento bakiĝas, sed neniel kutimiĝas. Sed ĉu mia responso estas tia, kiel ilia? Ne vane oni diras, ke bona doktoro mortas kun ĉiu sia paciento. Kaj tio estas vera, ĝusta...

En la vespera «festeno» ili sidis ĉiuj tri apude — la severa Matejevna, la postplora, en krepa bluzo Anjo kaj la severa Mitjaŝin — kaj atente, kun signifa esprimo, aŭskultis profesoron Ŝĉukin-on, kiu estis rakontanta, sidante ĉe la supro de la tablo, tiel blindige eleganta en sia tvida jako, en bantkravato kun pizoforma desegno, en arĝente amelita ĉemizo, ke litere ĉiuj junaj brankardistinoj kaj flegistinoj, doktorinoj kaj laboratoristinoj de la Unĉanska malsanulejo enviis al Henjo, kiu havas tian edzon. Tamen, ankaŭ Henjo aŭskultis Ŝĉukin-on, paliĝinte, mallevinte la okulojn, verŝajne, por ke neniu vidu ŝiajn admirantajn okulojn, kaŝante sin de lia rigardo, streĉite serĉanta renkonton kun ŝia rigardo. Ja li estis parolanta al ŝi! Kaj li operaciadis malpli bone, se ne aperadis ŝi «hazarde» en la operaciejo ĉe vica elprovo de lia vivsavanta talento, kiam, tute koncentrita, bele streĉita, kun malgrandaj grajnetoj da ŝvito sur la alta kaj pura frunto, li ne forgesadis alparoladi al la ankoraŭ ne kutimiĝintaj al li flegistinoj: «Estu tiel kompleza, donu al mi pinĉtenajlon», aŭ: «Mi dankas vin, Eŭgenia Nikolajevna», aŭ mallonge: «Dankon», kiam brankardistino ceremonie viŝadis lian ardan, ĝis bluo razitan, firman vizaĝon per gazo. Kaj kun ŝi, kun Henjo, li skiadis, ĝenerale maljuna homo, lacigante ŝin ĝis gajaj larmoj, al ŝi, preskaŭ knabino, ankoraŭ nenia kuracisto, rapide kaj facile li desegnadis planon de nova, nevidita, nekredebla operacio, kaj al ŝi li longe voĉlegadis el siaj ŝatataj antikvuloj — el Seneko, Marcialo, Lukrecio, Cicerono, Horacio, Ovidio. Nenion el tio ŝi lernis, li ne riproĉadis ŝin, li nur ĝojis pri tio, kiel ŝi, tiu edzino-knabino, komprenas ĉion, kio estas kara por ŝi, kiel avide ŝi aŭskultas lin kaj kiel rapide plenaĝiĝas, restante tamen knabino, kiel li nomadis ŝin — filino.

Kaj nun, aŭskultante sian edzon kaj mirante pri li, kiel ŝi miradis ĉiam, mirante pro tio, ke tiu homo estas ŝia edzo, ŝi samtempe vidis antaŭ si tiun Saĝan, Maljunan, Grandan kaj Solecan, pri kiu li estis rakontanta, kaj rememoradis frazojn de antikvuloj — memorfiksi Henjo scipovis. «En malfeliĉo endas fari danĝerajn decidojn», — diris li foje al ŝi kaj tuj sekvis la konsilon de Seneko — forlasis ĉion, kaj ili forveturis en Unĉanskon. «Kiu, krom mensoguloj kaj fiuloj, fieras pro falsa honoro?» — demandis Teodoro Teodoroviĉ per vortoj de Horacio kaj momente rompis kun ĉio tio, kun kio aliulo rompi ne kuraĝus. Kaj ankoraŭ el Horacio diris Ŝĉukin: «Kaŝita kuraĝo malmulte diferencas disde senfama sentalenteco», — kaj elpaŝis kontraŭ Ŝilov en malfermita partia kunveno, elpaŝis sola, en tiu ĉi kostumo mem, en tiu ĉi ĉemizo, kun la impertinenta, defia bantkravato kun piza desegno sub brilanta per amelo kolumo. Kaj kiam oni estis frakasantaj lin en la kunveno, ŝi ricevis letereton: «Iu postvivos ankaŭ sian ekzekutiston (Seneko. Leteroj, 13)».